Vrijdag 12 december was ik te gast bij de Stichting Het Nederlands Interieur. Deze stichting (SHNI) stimuleert de integrale, multi-disciplinaire studie van het interieur. Met de feestdagen in zicht wijdden zij een studiemiddag aan de evolutie van de eetkamer. Dit vond plaats in het historische huis van De Fundatie Renswoude in het centrum van Utrecht. In de schitterende Rococo-zaal, waar de huidige regenten nog volgens oud gebruik jaarlijks dineren, was ’s avonds een diner bij kaarslicht. Dat klinkt natuurlijk heel romantisch en dat was het ook, want behalve twee elektrische tafellampen is er in deze zaal nooit verlichting aangebracht. En ook die verlichting ging nog uit. 
Ik mocht tussen de gangen van het diner drie keer een causerie houden over antiek damast. Heel leuk, maar door het weinige kaarslicht was er nauwelijks een dessin te zien. Mijn eerste vraag aan de 60 aanwezigen was: ‘Wie van u dekt er iedere avond nog met een tafellaken en gebruikt altijd servetten?’ Vijf handen gingen in de lucht, een kleine 10% dus. Daarna vroeg ik: ‘En wie vindt dat, nu je hier zo mooi aan een met damast gedekte tafel zit, je ook thuis veel vaker de tafel zou moeten dekken?’ Toen gingen natuurlijk (gelukkig!) bijna alle handen de lucht in. De tafels waren gedekt met damasten “hotellinnen”, (dat is katoen) van de cateraar. En iedereen kreeg ook een katoenen servet. Ik heb op iedere tafel enkele antieke linnen damasten servetten neergelegd die gebruikt mochten worden. Aan mijn tafel reageerde een meubelrestaurator heel enthousiast toen bleek dat hij zijn mond mocht afvegen aan mijn zeventiende eeuwse servet met jachtmotieven. En Paul Rem, conservator van Paleis Het Loo heb ik aan tafel volgens etiquette uit vervlogen eeuwen zijn handen laten wassen en aan een achttiende eeuwse handdoek laten afdrogen. Daarna kreeg hij het bijpassende servet te leen tijdens het diner en hij vond het GEWELDIG! Mensen kwamen na afloop enthousiast naar me toe, want het blijkt wel weer dat het gebruik van tafellinnen zo ongeveer uit ons collectieve geheugen is verdwenen, terwijl alle 60 aanwezigen merkten dat het zo prettig was om te eten van een damasten kleed, zelfs al was het van katoen. Hoeveel heerlijker smaakt het eten dan niet als je met echt mooi linnen damast de tafel dekt!
Sanny, de VPRO-gids is bij Berthi al uitgebreid besproken. Ook de ontwerpster heeft er gereageerd.
http://berthi.web-log.nl/berthi/2008/12/vpro-gids.html
Hallo Sanny,
Wat een fantastisch diner moet dat geweest zijn! In mijn vriendenkring begint men er al aan te wennen dat je bij ons van een linnen-damasten tafelkleed eet. Elke keer weer levert dat leuke gespreksstof op. Een vriend en dichter heeft er de laatste keer een prachtig gedicht over gemaakt.
Als ik dan lees dat jij bij zo’n groot diner mag spreken over je passie, realiseer ik me dat je toch wel een fantastisch beroep hebt!
Groeten van Florien
Dag Florien,
Ja, inderdaad heb ik een erg leuk beroep en ik ben er dan ook heel blij mee. Ik ben wel erg benieuwd naar het gedicht? Iets voor mijn weblog misschien? Dat zou leuk zijn!
Hallo Sanny,
In een boekje uit de Modern bibliotkeek (1912) van Eline van Stuwe kwam ik het volgende citaat tegen en wil je dit niet onthouden.
“Besluiteloos stond Didi voor de groote, wijd geopende linnenkast en keek naar de tallooze damasten tafelstellen, die met kleurige linten tot stapels gebonden waren. Welk stel moest zij nemen? Het stel met de veldbouquetten, dat zij zo héél mooi vond, of met de wingerdranken, of… het prachtige tafelstel met de ingewerkte kasteelen, wapens, pages, jonkvrouwen en edellieden? Didi bloosde diep, dat stel dat alleen maar bij huwelijksplechtigheden dienst deed, dat gebruikt was voor ’t trouwdiner van haar eigen Vader en Moeder, haar Groot-en Overgrootouders en dat ook zou worden uitgespreid als zijzelf…………”
Dat waren nog eens tijden!
Misschien dat er met “Het jaar van de gedekte tafel” weer zo’n traditie in gang wordt gezet!
Groeten van Florien
Hallo Sanny,
In een boekje uit de Modern bibliotkeek (1912) van Eline van Stuwe kwam ik het volgende citaat tegen en wil je dit niet onthouden.
“Besluiteloos stond Didi voor de groote, wijd geopende linnenkast en keek naar de tallooze damasten tafelstellen, die met kleurige linten tot stapels gebonden waren. Welk stel moest zij nemen? Het stel met de veldbouquetten, dat zij zo héél mooi vond, of met de wingerdranken, of… het prachtige tafelstel met de ingewerkte kasteelen, wapens, pages, jonkvrouwen en edellieden? Didi bloosde diep, dat stel dat alleen maar bij huwelijksplechtigheden dienst deed, dat gebruikt was voor ’t trouwdiner van haar eigen Vader en Moeder, haar Groot-en Overgrootouders en dat ook zou worden uitgespreid als zijzelf…………”
Dat waren nog eens tijden!
Misschien dat er met “Het jaar van de gedekte tafel” weer zo’n traditie in gang wordt gezet!
Groeten van Florien
Dag Florien,
Wat een leuk citaat. Dank je wel! Zelf bewaar ik ook altijd alles wat er in de literatuur over linnen en damast geschreven werd en wordt. Maar zo’n leuke heb ik nog nooit gelezen! Zo ging het vroeger inderdaad. Als ik eindelijk het grote standaardwerk over linnen en damast ga schrijven wil ik het heel graag in het boek opnemen. Dat duurt nog even, maar ik hoop er toch wel binnen een paar jaar echt aan te gaan schrijven. Ik heb namelijk wel een geweldige vrouw nodig die mij dan kan vervangen en op bekwame wijze de winkel kan runnen.